Pierwszy laptop w Polsce powstał na początku lat 90. XX wieku, kiedy kraj dopiero wchodził w erę komputerów osobistych. Choć pierwsze na świecie modele laptopów pojawiły się już w latach 80., to polska branża informatyczna z własnym przenośnym komputerem zadebiutowała nieco później – za przełomowy w tej dziedzinie uznaje się rok 1992, gdy w Zakładach Elwro zaprezentowano prototyp polskiego laptopa ELWRO 804 Junior Laptop.
Początki laptopów w Polsce
W okresie PRL-u technologia komputerowa rozwijała się w Polsce w odmiennych warunkach niż na Zachodzie. Pierwsze komputery osobiste produkowano w zakładach Unitra i Elwro, a ich konstrukcja była inspirowana zagranicznymi rozwiązaniami. Laptopy pojawiły się w Polsce w momencie, gdy rynek otworzył się na import elektroniki po 1989 roku. Wówczas do kraju zaczęły trafiać pierwsze modele takich marek jak Toshiba, Compaq czy IBM.
ELWRO 804 Junior Laptop – polska odpowiedź na Zachód
Projekt polskiego laptopa ELWRO 804 Junior Laptop był próbą stworzenia w pełni krajowego komputera przenośnego. Urządzenie to bazowało częściowo na konstrukcji komputera Elwro 804 Junior, popularnego w szkołach w latach 80. Wersja laptopowa została wyposażona w niewielki ekran LCD, wbudowaną klawiaturę oraz możliwość pracy na baterii – co jak na tamte czasy było technologicznym osiągnięciem.
„ELWRO 804 Junior Laptop był jednym z ostatnich ambitnych projektów polskiego przemysłu komputerowego przed całkowitą dominacją sprzętu zachodniego.” — źródło historyczne o polskiej informatyce
Dlaczego polskie laptopy nie zdobyły rynku?
Mimo entuzjastycznych zapowiedzi, polskie komputery przenośne nigdy nie wyszły poza fazę prototypu lub krótkich serii testowych. Główne przyczyny to:
- brak finansowania i inwestorów po transformacji ustrojowej,
- wysokie koszty produkcji w porównaniu do importu,
- szybki rozwój i ekspansja zagranicznych marek komputerowych.
„W latach 90. Polska nie była w stanie konkurować z tempem, jakie narzucały globalne koncerny komputerowe.” — komentarz z opracowania o historii informatyki
Dziedzictwo polskich konstruktorów
Choć polskie laptopy nie trafiły masowo na rynek, ich twórcy odegrali istotną rolę w kształtowaniu polskiej myśli technologicznej. Dziś stanowią fascynujący fragment historii rodzimej elektroniki. Zachowane egzemplarze ELWRO 804 Junior Laptop można zobaczyć w muzeach techniki oraz kolekcjach prywatnych pasjonatów komputerów retro.
Historia polskiego laptopa to przykład odwagi i ambicji inżynierów, którzy w trudnych realiach początku lat 90. próbowali stworzyć nowoczesne urządzenie dorównujące światowym standardom.
